2013.04.16 Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

16 Nisan 2013  SALI

Resmî Gazete

Sayı : 28620

YÖNETMELİK

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

EKRANLI ARAÇLARLA Ã‡ALIÅžMALARDA SAÄžLIK VE GÃœVENLÄ°K

ÖNLEMLERÄ° HAKKINDA YÖNETMELÄ°K

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÃœM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 â€“ (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, ekranlı araçlarla Ã§alışmalarda alınacak asgari saÄŸlık ve güvenlikönlemlerine iliÅŸkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 â€“ (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu kapsamına giren ve ekranlı araçlarla Ã§alışmaların yapıldığı tüm iÅŸyerlerini kapsar.

(2) Bu Yönetmelik hükümleri;

a) Hareketli makine ve araçların kumanda kabinlerinde ve sürücü mahallinde,

b) Taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar sistemlerinde,

c) Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde,

çİşyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde,

d) Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya Ã¶lçüm sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda,

e) Ekranlı daktilolarda,

uygulanmaz.

Dayanak

MADDE 3 â€“ (1) Bu Yönetmelik;

a) 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak,

b) 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Ã‡alışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının TeÅŸkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 12 nci maddesine dayanılarak,

c) Avrupa BirliÄŸinin 29/5/1990 tarihli ve 90/270/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak,

hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 â€“ (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Ekranlı araç: Uygulanan iÅŸlemin içeriÄŸine bakılmaksızın ekranında harf, rakam, ÅŸekil, grafik ve resim gösteren her türlü aracı,

b) Operatör: Esas iÅŸi ekranlı araçlarla Ã§alışmak olan ve normal Ã§alışmasınıönemli bir bölümünde ekranlı araçkullanan kiÅŸiyi,

c) Ã‡alışma merkezi: Operatörün/çalışanın oturduÄŸu sandalye, ekranlı aracın konulduÄŸu masa ya da yüzey, operatör/çalışan-makine ara yüz yazılımı, monitör, klavye, yazıcı, telefon, faks, modem ve benzeri aksesuar ve ekranlıaraçla ilgili tüm donanımların tamamının veya bir kısmının bulunduğçalışma alanını,

ifade eder.

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÃœM

Genel Hususlar

İşverenin yükümlülükleri

MADDE 5 â€“ (1) Ä°ÅŸveren, iÅŸyerinde gerçekleÅŸtireceÄŸi risk deÄŸerlendirmesinde; Ã§alışma merkezlerinde ekranlıaraçların kullanımından kaynaklanan riskleri, Ã¶zellikle görme, fiziksel sorunlar ve mental stresle ilgili riskleri de dikkate alarak, bu risklerin etkileri, yol açabileceÄŸi ilave etkiler ile risklerin bir arada olmasından kaynaklanabilecek olumsuz etkilerin ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesi için her türlü saÄŸlık ve güvenlik Ã¶nlemlerini alır.

(2) Bu Yönetmelik kapsamında alınacak Ã¶nlemlerin maliyeti Ã§alışanlara yansıtılamaz.

(3) Ekranlı araçlarla Ã§alışmalarda aranacak asgari gerekler ek-1’de yer almaktadır.

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi

MADDE 6 â€“ (1) Ekranlı araçlarla Ã§alışmalarda, Ã§alışanların bilgilendirilmesi ve eÄŸitimi ile ilgili olarak aÅŸağıdaki hususlara uyulur.

a) Ä°ÅŸveren, Ã§alışanlara ve temsilcilerine Ã§alışma yerlerinde saÄŸlık ve güvenlik ile ilgili bütün konularda ve Ã¶zellikle 5 inci, 7 nci ve 9 uncu maddelerde belirtilen hususlarda bilgi verir.

b) Ä°ÅŸveren; Ã§alışanların iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerine iliÅŸkin mevzuat hükümlerini de dikkate alarak ekranlıaraçlarla Ã§alışanlara, iÅŸe baÅŸlamadan Ã¶nce ve Ã§alışma koÅŸullarında Ã¶nemli bir deÄŸiÅŸiklik olduÄŸunda gerekli eÄŸitimi verir.Çalışanların iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimleri; ilgili mevzuatta belirtilen periyotlarda ve iÅŸyerinde gerçekleÅŸtirilen risk deÄŸerlendirmesi sonuçlarının gerektirdiÄŸi durumlarda tekrarlanır.

(2) EÄŸitim, Ã¶zellikle aÅŸağıdaki konuları içerir:

a) Ekranlı araçlarla Ã§alışmalarda riskler ve korunma yolları,

b) DoÄŸru oturuÅŸ,

c) Gözlerin korunması,

ç) Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler,

d) Ã‡alışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanlığı,

e) Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi,

f) Ara dinlenmeleri ve egzersizler.

Günlüçalışma düzeni

MADDE 7 â€“ (1) Ä°ÅŸveren, ekranlı araçlarla yapılan Ã§alışmalardan kaynaklanan iÅŸ yükünü ve etkilenmeyi azaltmak amacıyla, uygun Ã§alışma planı yaparak operatörlerin periyodik olarak ara vermesini veya dönüşümlü olarak baÅŸka iÅŸlerde Ã§alışmalarını saÄŸlar.

Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının saÄŸlanması

MADDE 8 â€“ (1) Ä°ÅŸveren, Ã§alışanların ve temsilcilerinin bu Yönetmelikte belirtilen konularda 6331 sayılıKanunda belirtildiÄŸÅŸekilde görüş ve Ã¶nerilerini alır ve katılımlarını saÄŸlar.

Gözlerin korunması

MADDE 9 â€“ (1) Ä°ÅŸyerinde, ekranlı araçlarla Ã§alışmaya baÅŸlamadan Ã¶nce ve ekranlı araçlarla Ã§alışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaÅŸandığında Ã§alışanların göz muayeneleri yapılır.

(2) Ekranlı araçlarla Ã§alışmalarda operatörlerin gözlerinin korunması için;

a) Ekranlı araçlarla Ã§alışmaya baÅŸlamadan Ã¶nce,

b) Yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,

c) Ekranlı araçlarla Ã§alışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaÅŸandığında,

göz muayeneleri yapılır.

(3) Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen muayene sonuçlarına göre gerekiyorsa operatörlere/çalışanlara yaptıklarıiÅŸe uygun araç ve gereç verilir.

ÜÇÜNCÃœ BÖLÃœM

Çeşitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 10 â€“ (1) 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ekranlı AraçlarlaÇalışmalarda SaÄŸlık ve Güvenlik Ã–nlemleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 11 â€“ (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 12 â€“ (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ã‡alışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

 

 

Ek– 1

EKRANLI ARAÇLARLA Ã‡ALIÅžMALARDA ARANACAK ASGARÄ° GEREKLER

1. Ekipman

a) Genel hususlar

Bu tüekipmanların kullanımı Ã§alışanlar için risk kaynağı olmamalıdır.

b) Monitör

Ekran, operatörün/çalışanıçalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz hizasında olmalıdır.

Ekranda görünen karakterler, kolayca seçilir ÅŸekil ve formda, uygun büyüklükte olmalı, satır ve karakterler arasında yeterli boÅŸluk bulunmalıdır.

Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü titrememeli ve benzeri olumsuzluklar bulunmamalıdır.

Parlaklık ve karakterler ile arka plan arasındaki kontrast, operatör/çalışan tarafından kolaylıkla ayarlanabilmelidir.

Ekran, operatörün/çalışanın ihtiyacına göre kolaylıkla her yöne döndürülerek ayarlanabilir olmalıdır.

Ekran, ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa Ã¼zerinde kullanılabilir olmalıdır.

Ekranda kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar olmamalıdır.

c) Klavye

Klavye, operatörün/çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve rahatççalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır.

Klavyenin Ã¶n tarafına, operatörün/çalışanın bileklerini dayayabileceğözel destek konulmalıdır.

Operatörün/çalışanın elleri ve kolları için klavyenin Ã¶nünde yeterli boÅŸluk olmalıdır.

Klavye yüzeyi Ä±ÅŸÄ±ÄŸÄ± yansıtmayacak ÅŸekilde mat olmalıdır.

Klavye tuÅŸlarınıözellikleri ve yerleri klavye kullanımını kolaylaÅŸtıracak ÅŸekilde olmalıdır.

Klavye tuÅŸları Ã¼zerindeki semboller, Ã§alışma pozisyonuna göre kolaylıkla okunabilir ve seçilebilir nitelikte olmalıdır.

çÇalışma masası veya Ã§alışma yüzeyi

Çalışma masası veya Ã§alışma yüzeyi; ekran, klavye, dokümanlar ve diÄŸer ilgili malzemelerin rahat bir ÅŸekilde düzenlenebilmesine olanak saÄŸlayacak ÅŸekilde, yeterli büyüklükte ve Ä±ÅŸÄ±ÄŸÄ± yansıtmayacak nitelikte olmalıdır.

Operatörün/çalışanın rahatsız edici göz ve baÅŸ hareketleri ihtiyacını en aza indirecek ÅŸekilde yerleÅŸtirilmiÅŸ ve ayarlanabilir Ã¶zellikte doküman tutucu kullanılmalıdır.

Çalışanın rahat bir pozisyonda olması için yeterli alan olmalıdır.

d) Ã‡alışma sandalyesi

Sandalye dengeli ve operatörün/çalışanın rahat bir pozisyonda oturabileceği ve kolaylıkla hareket edebileceğişekilde olmalıdır.

Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır.

Sırt dayama yeri Ã¶ne-arkaya ve yukarı-aÅŸağı ayarlanabilir, sırt desteÄŸi bele uygun ve esnek olmalıdır.

İstendiğinde operatöre/çalışana uygun bir ayak desteği sağlanmalıdır.

2. Ã‡alışma ortamı

a) Gerekli alan

Operatörün/çalışanın oturma ÅŸeklini deÄŸiÅŸtirebilmesi ve rahatça hareket edebilmesi için Ã§alışma merkezi yeterli geniÅŸlikte olmalı ve uygun ÅŸekilde düzenlenmelidir.

b) Aydınlatma

Operatörün/çalışanın gereksinimleri ve yapılan iÅŸin türü dikkate alınarak uygun aydınlatma ÅŸartları saÄŸlanmalı, arka planla ekran arasında uygun kontrast bulunmalıdır.

Yapay aydınlatma kaynaklarının yeri ve teknik Ã¶zellikleri ekrandaki ve diÄŸer ekipman Ã¼zerindeki parlama ve yansımalar Ã¶nlenecek ÅŸekilde olmalıdır.

c) Yansıma ve parlama

Çalışma merkezlerinde yansımalara ve parlamalara neden olabilecek Ä±ÅŸÄ±k gelmesini Ã¶nlemek amacıyla tedbirler alınmalıdır.

Ekrana gelen güışığının kontrol edilebilmesi için yatay ve dikey ayarlanabilir perdeler kullanılmalıdır.

ç) Gürültü

Çalışma merkezlerinde kullanılan ekipmanın gürültüsü Ã§alışanların dikkatini dağıtmayacak ve karşılıklıkonuÅŸmayı engellemeyecek düzeyde olmalıdır.

d) Isı

Çalışma merkezindeki ekipman Ã§alışanları rahatsız edecek düzeyde ortama Ä±sı vermemelidir.

e) Radyasyon

Çalışma merkezindeki görünüışık dışındaki tüm radyasyonların saÄŸlığa zarar vermeyecek düzeylerde olmasıiçin gerekli Ã¶nlemler alınmalıdır.

f) Nem

Çalışma ortamında nem, uygun düzeyde tutulmalı ve bu düzey korunmalıdır.

3. Operatör-Bilgisayar arayüzü

Ä°ÅŸveren, ekranlı araçlarla yapılacak iÅŸin düzenlenmesinde ve kullanılacak programların seçiminde aÅŸağıdaki hususlara uyar:

a) Programların iÅŸe uygun olması saÄŸlanır.

b) Programların kolay kullanılabilir ve eÄŸer uygunsa operatörün bilgi düzeyine ve deneyimine göre ayarlanabilir olması saÄŸlanır. Operatörün bilgisi dışında programlara müdahale edilemez.

c) Sistemler Ã§alışanların verimini artıracak ve kolaylık saÄŸlayacak ÅŸekilde geri beslemeli olmalıdır.

ç) Sistemler operatöre uygun hız ve formatta bilgi verecek ÅŸekilde olmalıdır.

d) Programların, Ã¶zellikle verilerin algılanması ve kullanılması konusunda yazılım ergonomisi prensiplerine uygun olmalıdır.

 

 

 

Ek Bilgi

Son Düzenlenme Pazartesi, 23 Aralık 2013 11:11